تعیین شاخص قوس کف پا در مقاطع سنی مختلف زنان و مردان شهر اصفهان

برخورداری از قوس طبیعی کف پا موجب توزیع مناسب وزن روی پاها و انتقال آن به زمین می شود.از مزایای دیگر قوس طبیعی پا،راه رفتن و دویدن به طرز صحیح با برخورداری از خاصیت طبیعی آن است. علاوه بر آن حمایت و حفاظت از بافتهای نرم کف پا در حضور این قوسها صورت می گیرد.بنابراین پا در هنگام راه رفتن و دویدن در تماس مستقیم با زمین است و تغییرات ساختاری در آن (صافی کف پا یا گودی کف پا) موجب حرکات جبرانی می شود که تغییر در امتداد طبیعی پا و انحراف در مکانیک کل اندام تحتانی را باعث می شود.هرگونه انحراف از حالت طبیعی نه تنها سبب کاهش قدرت تحرک می شود بلکه بالقوه می تواند بیماریزا باشد.لذا شناخت و سعی در اصلاح و بهبود مشکلات پا بویژه قوسهای کف پا که سایر قسمتهای بدن را تحت تأثیر قرار می دهد،می تواند راهی برای کاهش میزان آسیب باشد.با توجه به مطالب گفته شده و نبود تحقیقات در زمینه وجود شاخص قوس،نیاز به بررسی و مطالعه در این زمینه احساس شد.بر همین اساس تحقیق حاضر با هدف تعیین شاخص قوس کف پا در گروههای مختلف سنی زنان و مردان شهر اصفهان صورت گرفت و در نوع خود اولین تحقیقی است که در داخل کشور اقدام به تهیه شاخص در خصوص قوسهای کف پا نموده است.جامعه آماری این تحقیق کل افراد شهر اصفهان و تعداد نمونه ها 500 نفر (250 زن و250 مرد) بود.آزمودنیها در مقاطع سنی مختلف(14-9)،(24-15)،(44-25)، (64-45) و (بالای 65 سال) سنجیده شدند.مبنای این دسته بندی طبق اصول استاندارد بین المللی طبقه بندی سن بود.تعداد نمونه ها در هر مقطع سنی 100 نفر(50 زن و50 مرد) بود که بصورت تصادفی از میان جامعه آماری انتخاب شدند.آزمودنی ها دارای اندام تحتانی سالم بودند و هیچ یک از سوابق پزشکی ذکر شده در پرسشنامه را نداشتند.در این تحقیق شاخص قوس کف پای هر نمونه با استفاده از اثر کف پا و طبق دستوالعمل استاهلی با تقسیم باریکترین قسمت اثر پا در قوس کف پا بر پهن ترین قسمت پا در ناحیه پاشنه محاسبه شد.یافته های هر گروه سنی بصورت میانگین و شاخص مورد نظر تحقیق برای سنین و جنس های مورد نطر با در نظر گرفتن یک انحراف استاندارد بالا و پایین تعیین شد. با توجه به اهداف تحقیق حاضر می توان شاخص جامعه اصفهان را در خصوص متغیر ai در گروههای سنی در بین دو جنس به شکل زیر بیان نمود :: • شاخص ai برای پسران 9 تا 14 ساله اصفهانی (22/0±79/0) است.به بیان دیگر شاخص جامعه پسران در گروه سنی مورد نظر با یک انحراف استاندارد بالا و پایین بین 57/0 تا 01/1 تعیین می شود. • شاخص ai برای پسران 15 تا 24 ساله اصفهانی (19/0±75/0) است.به بیان دیگر شـاخص جامعه پسران در گروه سنی مورد نظر با یک انحراف استاندارد بالا و پایین بین 56/0 تا 94/0 تعیین می شود. • شاخص ai برای مردان 25 تا 44 ساله اصفهانی (13/0±73/0) است.به بیان دیگر شاخص جامعه مردان در گروه سنی مورد نظر با یک انحراف استاندارد بالا و پایین بین60/0 تا 86/0 تعیین می شود. • شاخص ai برای مردان 45 تا 64 ساله اصفهانی (10/0±72/0) است. به بیان دیگر شاخص جامعه مردان در گروه سنی مورد نظر با یک انحراف استاندارد بالا و پایین بین62/0 تا 82/0 تعیین می شود. • شاخص ai مردان 65 سال و بالاتر اصفهانی (11/0±72/0) است.به بیان دیگر شاخص جامعه مردان در گروه سنی مورد نظر با یک انحراف استاندارد بالا و پایین بین 61/0 تا 83/0 تعیین می شود. • شاخص ai برای دختران 9 تـا 14 ساله اصفهانی (23/0±72/0) است.به بیان دیگر شاخص جامعه دختران در گروه سنی مورد نظر با یک انحراف استاندارد بالا و پایین بین 49/0 تا 95/0 تعیین می شود. • شاخص ai برای دختران 15 تا 24 ساله اصفهانی (18/0±71/0) است.به بیان دیگر شاخص جامعه دختران در گروه سنی مورد نظر با یک انحراف استاندارد بالا و پایین بین 53/0 تا 89/0 تعیین می شود. • شاخص aiبرای زنان 25 تا 44 ساله اصفهانی (17/0±70/0) اسـت.به بیان دیگر شاخص جامعه زنان در گروه سنی مورد نظر با یک انحراف استاندارد بالا و پایین بین 53/0 تا 87/0 تعیین می شود. • شاخص ai برای زنان 45 تا64 ساله اصفهانی (16/0±73/0) اسـت.به بیان دیگر شاخص جامعه زنان در گروه سنی مورد نظر با یک انحراف استاندارد بالا و پایین بین 57/0 تا 89/0 تعیین می شود. • شاخص ai برای زنان 65 سال و بالاتر اصفهانی (18/0±77/0) است.به بیان دیگر شاخص جامعه زنان در گروه سنی مورد نظر با یک انحراف استاندارد بالا و پایین بین 59/0 تا 95/0 تعیین می شود. بحث و بررسی در خصوص یافته های تحقیقاتی که جنبه تعیین شاخص و نورم را دارند،شبیه به سایر تحقیقات نمی باشد.لذا انجام بحث در آن معمول نیست.اصولاً در تحقیقاتی که هدف آنها شناسایی نورم می باشد، بخش نتایج،بیشتر با جزئیات ارائه می شود،که در این تحقیق سعی شد،این مهم برآورده شود. اگر بخواهیم به پیشینه تحقیقات قبلی بپردازیم باید به این نکته اشاره کرد که در ارتباط با تعیین شاخص قوس کف پا هیچ تحقیق داخلی مستقلی یافت نشد.علاوه بر آن اطلاعات 3 تحقیق داخلی اشاره شده در پیشینه تحقیق نیز کاملاً مرتبط با موضوع این تحقیق نبوده،لذا ارائه یک روش برای بیان نتایج این تحقیق با تحقیقات گفته شده عملاً غیر ممکن بود.بطوریکه نمی توانستیم در خصوص یافته های تحقیق حاضر با سایر یافته ها، مقایسه ای به عمل آوریم.اما با توجه به مطالعه و بررسی منابع معتبر علمی و در دسترس خارجی سعی شد به بحث مختصری در رابطه با نتایج این تحقیق پرداخته شود.اگر چه در خصوص شیوه های ارزیابی،جمعیت های مورد مطالعه،تعداد نمونه ها و نیز هدف مطالعات تفاوتهایی وجود داشت. نتایج تحقیق حاضر نشان داد،میانگین شاخص قوس برای مردان 74/0 و برای زنان 73/0 بود.که نشان می دهد ai در مردان کمی بالاتر از زنان است.البته اگر چه تفاوت اندکی بین شاخص دو جنس بدست آمد ولی این تفاوتهای جنسی به اندازه ای کوچک بودند که قابل چشم پوشی اند.در این خصوص نتایج تحقیق با تحقیقات استاهـلی(1987)،زیفـچاک(2006) و آنتـونی(2008) همخوانی دارد. دلیل تشابه تحقیق استاهلی با تحقیق حاضر می تواند در روش اندازه گیری شاخص قوس کف پای نمونه های تحقیق باشد که در هر دو از شاخص استاهلی،استفاده شد.همچنین گروههای سنی(1 تا 80 سال) و تعداد نمونه ها (441 نفر) در تحقیق استاهلی که نزدیک تعداد نمونه های ما بود،می تواند دلیل تشابه با این نتایج باشد.همچنین دلیل همخوانی نتایج تحقیق آنتونی با تحقیق حاضر می تواند در استفاده از حجم نمونه مورد استفاده در تحقیق وی باشد بطوریکه در تحقیق ما تعداد نمونه ها 500 نفر و در تحقیق آنتونی تعداد نمونه ها 619 نفر در محدوده سنی 17 تا 67 سال بودند.در حالی که در روش اندازه گیری کف پا وجه اشتراک نداشتند،بطوریکه آنتونی از شاخص پوسچر پا بهره گرفته بود.در تحقیق زیفچاک هم اگر چه نمونه ها در محدوده سنی (65-18 سال) تقریباً مشابه با نمونه های تحقیق حاضر بود ولی تعداد نمونه های تحقیق محدود به 145 آزمودنی می شدند،که با استفاده از روش شاخص ارتفاع قوس به این نتایج رسیده بود. در خصوص متغیر اصلی تحقیق حاضر شکل نمودارهای میانگین aiدر گروههای سنی مختلف بین زنان و مردان،حاکی از آن است که در دو سوی هر نمودار انحراف مختصری به بالا وجود دارد.که در این مورد نیز تطابق یافته های ما با نمودار استاهلی(24 و 109) دیده می شود (فقط در تحقیق ما از افراد بالای 9 سال استفاده شد).با توجه به شکل این نمودارها،شاخص قوس با افزایش سن تغییر می کند بطوریکه در گروههای سنی بزرگسال،افزایش شاخص قوس بیشتر است.این نتایج توسط آنتونی نیز بدست آمد.وی بیان می کند شاخص قوس ممکن است با افزایش سن در زنان و مردان تغییر کند،بطوریکه در گروه سنی بالای 60 سال تفاوت آشکاری در شاخص پوسچر پا بدست آمد.در تحقیق ما،افزایش شاخص قوس در گروههای سنی بزرگسال،می تواند این گونه توجیه شود که با توجه به افزایش سن،عضلات و رباطهای نگهدارنده قوسهای پا به مرور زمان دچار ضعف شده بطوریکه نمی توانند قوسهای پا را حفظ کنند.همچنین با توجه به افزایش وزن،به قوسهای پا نیروی اضافی وارد می شود که میزان کل این نیروها،خارج از تحمل پا بوده در نتیجه کف پا بتدریج صاف می شود.از سوی دیگر در بزرگسالان بصورت قابل ملاحظه ای در اثر کار افراد،عادتهای غلط راه رفتن و ایستادن که ممکن است به شکل یک اختلال پایدار از گذشته باقی مانده باشد،می تواند قوسهای کف پا کاهش یابد(31،32،49 و51). همچنین طبق نمودارهای شاخص قوس مشاهده می شود که مقادیر طبیعی شاخص قوس کف پا در طول زندگی گسترده شده است.این نمودارها محدوده های مرجع جداگانه ای برای هر یک از سنین نشان می دهند.لذا دامنه های تعیین شده آماری،وسیع اند.بر روی این نمودارها خط پر نشان دهنده تغییر میانگین با توجه به سن است و ناحیه سایه دار،نشان دهنده دامنه طبیعی میانگین شاخص قوس برای هر سن است. بنابراین این مطالعه با یک روش ارزیابی ساده،معتبر و قابل استفاده،ایجاد دامنه ای از مقادیر طبیعی را در جمعیت بزرگی از افراد با دامنه سنی 9 تا بالای 65 سال به عهده گرفته است؛تا پایه و اساسی را برای کنترل ناهنجاریهای کف پا فراهم کند و محقق،اطمینان دارد که اطلاعات ارائه شده در این تحقیق، از این پس می تواند منبع بسیار خوبی برای محققین ایرانی و حتی خارجی باشد. در پایان پیشنهاد می شود استفاده از شاخص حاضر در جهت تشخیص ناهنجاریهای کف پا در گروه های سنی مختلف زنان و مردان شهر اصفهان انجام گیرد.همچنین جهت کاربرد وسیع این شاخص،پژوهشهای مشابهی در سطح وسیع تر در تمامی استان های کشور انجام شود تا در قالب یک طرح ملی،نوموگرام کلی قوس کف پا در ایران بدست آید و برنامه ریزی منطقه ای با توجه به نتایج تحقیقات،به شکل مناسبی صورت گیرد.